پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت‌الله عبدالله احمدی شاهرودی
بسمه تعالی 3/2/93 چهارشنبه
رسیدیم به مساله 12 مرحوم صاحب عروه میفرماید یشترط فی صحه الغسل ما مر من الشرائط فی الوضو که شرایطی که در وضو گذشت اینجا هم هست من النیه و استدامتها الی الفراغ و این که نیت باید بکند و این نیت هم ادامه داشته باشد تا آخرش خب این که غسل نیت لازم دارد امر متسالم الیه و ارتکازی است و جای بحث ندارد و در وام الناس هم اگر بپرسند چطوری غسل میکنی میگه به نیت غسل جنابت میرم غسل میکنم و نیازبه قصد قربت هم جزء مرتکزات قطعه ی شیعه است و هیچ کس توی عوام الناس هم وضو و غسل و تیمم هیچکس در آن اشکال نکرده و این ها مقوم صلاتند و حضرت فرمود الصلاه اثلاث صلاه سه ثلث است ثلثه الطهور و ثلثه الرکوع و ثلثه السجود صلاه که معجون قصد قربت است یک ثلثش طهور است و اطلاق الماء و این که آب باید مضاف نباشد و آب بهش گفته بشه چون آیه ی شریفه میفرماید ان کنتم جنبا فاطهورا بعد در ذیل ایه میفرماید و ان کنتم مرضی…فتیمموا خب کسی که آب ندارد باید تیمم کند و اگر آب مطلب نباشد آب ندارد و این که آب را به دو قسم مطلق و مضاف تقسیم کرده اند این غلط است و این تقسیم شیء الی نفسه و الی غیره است و آب مضاف به او آب گفته نمیشه و اگر که به آن آب گفته بشه که دیگر مضاف نیست آب مضاف یعنی این که عرفا به او آب نمیگویند و آب مطلق یعنی اینکه عرفا به او آب میگویند خب آیه هم میفرماید کسیکه آب ندارد تیمم کند و طهارته و این بایستی طاهر هم باشد و روایاتی که در باب آب کمتر از کر بود گذشت که میفرمود جنب میخواهد غسل کند وضو بگیرد حضرت فرمود اگر چنانکه کمتر از کر است نه ینجسه شیء و اصلا این جزء مرتکزات است و در آن موثقه عمار بود که تمام آن نمازهایی که با آن وضو خواندی همه را اعاده کن و این جای شبهه ندارد عدم کونه ماء الغساله ماء الغساله نباشد بخاطر اینکه آب غساه نجس است اما اگر کسی آنرا پاک دانست اشکال ندارد چون اگر چه که آن روایتی که دیروز خواندیم که فمود آبی که یغسل به الثوب او یغتسل به الجنابه که حضرت فرمود لایتوضا منه و اشباهه که گتفیم این ها مال آن صورتی است که این آب نجس است بقرینه سایر روایات لذا اگر ماء غساله کسیکه نجس میداند آنهم داخل طهارت است ولذا از باب ذکر فرد خفی است وقتی داخل آن شرط شد و اگر نظرش به آن نباشد ما عرض کردیم ماء الغساله بالخصوص اشکال ندارد و بحثش گذشت و عدم الضرر فی استعماله شرط دیگر غسل این است کهباید ضرر نداشته باشد و الا غسلش باطل است و یا غسل بار او واجب نیست مرحوم آقای خویی و دیگران در باب ضرر فرمودند دو قسم است یک ضرر هست که ضرر محرم است یعنی معتد به و قابل توجهی و این حرام است چون شارع از این نهی کرده و منهی عنه نمیتواند ماموربه باشد ولی اگر ضرر ضرر محرم نیست بلکه غیر محرم است مثل سرما خوردن ککه غسل موجب طولانی شدن مرض او میشود و یا کمی چشمش کم نور میشود و این هایی که دلیلی بر حرمتش ندارد این جا فرمده اند واجب نیست غسل ولی اگر غسل کرد غسلش صحیح است چرا واجب نیست بخاطر این است که لاضرر و لاضرار وجوب غسل را برمیدارد و غسلش صحیح است بخاطر این که اطلاق آیه شریفه که ان الله یحب المتطهرین و یا الغسل طهور ای وضوء انقی من الغسل غسل طهرو است وقتی که غسل طهور شد ان الله یحب المتطهرین شاملش میشه و استحباب هست و وقتی غسل کرد امر به تیمم ندارد امر به تیمم خطاب به محدث است و کسیکه محدث نیست که امر به تیمم ندارد فتلخص خوب دقت کنید چطور کلام آقای خویی را تقریب میکنم که تلخص مما ذکرنا دو تا مطلبه اگر بپرسند آقا کسیکه غسل برایش ضرر دارد شرط نمازش غسل است میگوییم نه چرا بخاطر لاضرر و آیه شریفه و ان کنتم مرضی او علی سفر …فتیمموا که به تناسب حکم و موضوع مریض یعنی مریضی که آب برایش ضرر داشته باشد و الا که مریضی که آب برایش ضرر نداشته باشد که اشکالی ندارد و لاضرر که آن همین طوره اطلاق دارد وجوب غسل را برمیدارد پس شرط صلاه برای آدم مریضی که غسل برایش ضرر دارد تیمم است پس اگر شرطش تیمم است پس چطور میفرماید که غسلش صحیح است و اگر غسل کرد میتواند نماز بخواند میگوییم کسیکه غسل میکند دیگر از موضوع تیمم خارج میشه تیمم خطاب به محدث است مثل زنی که حایض است و بعد قرصی میخورد که حیضش بند بیاید و آن وقت بگیم پس حائض برایش حرام است داخل مسجد بشود الا انی که یا قرص بخورد یا حیضش تمام بشود میگییم نه حایض اگر قرص خورد این از موضوع حائض خارج میشه و این جا هم همین طور است که مقتضای آیه شریه و حدیث لاضرر این است که به این شخص نیست آیه خطاب به محدث است و خطاب بمتطهر که نیست و دلیل اخراجش این است که فرموده الغسل طهور و ان الله یحب المتطهرین غسل شرط نیست بمقتضای لاضرر ادله ی شریت غسلی را برمیدارد و قیچی میکند لاضرر استحباب را مه بر نمیدارد فتلخص مما ذکرنا که بعضی در ضرر تفصیل داده اند ما هم عرضی داریم که حتی در ضرر محرم هم این غسل درست است که اگر شخصی جاهلی باشد که بلااشکال غسلش درست است و اگر عالم باشد به ضرر محرم باز غسلش درست است چون در ضرر محرم اگر جاهل باشد قبلا گذشت که اجتماع امر و نهی در صورت جهل با هم جمع میشه یک شیئ هم مامور به است و هم منهی عنه که اشکال ندارد چون گذشت که تنافی احکام یا در مبدأ است و یا در منتهی است و الا که بنده غسل میکنم حرام است مفسده دارد درست است او واجب است مصلحت دارد باشه شما میگی آقا مصلحت ملزمه ی غالبه و مفسده ی ملزمه ی غالبه با هم جمع نمیشه و نمیشه یک شیئ 80 درجه مصلحت داشته باشد و 80 درجه هم مفسده داشته باشد و اگر 80 درجه مصلحت داشته باشد پس 20 درجه مفسده دارد و اگر 80 درجه مفسده دارد پس 20 درصد مصلحت دارد و نمیشه مصلحت ملزمه ی غالبه و مفسده ی ملزمه ی غالبه در شیئ واحد جمع بشه و ما عرض کردیم اگر حرامی در صورت جهل مفسده داشته باشد مفسده ای که در صورت علم است داشته باشد نمیدانیم شاید واقعا این غسلی که مرحم است اگر عالم باشی به این که این موجب ضرر معتد به است این مفسده ی ملزمه دارد ولی اگر عالم نباشیم ما نمیدانیم مفسده ی ملزمه دارد و شاید مفسده اصلا نداشته باشد چون مفسده را از این جا کشف میکنیم که طبق مسلک عدلیه شارع بی خودی چیزی را از کسی نمیخواهد و از چیزی نهی نمیکند و نهی میفرماید به خاطر این که مفسده دارد ولی وقتیکه جاهل است این حقیقه نهیش منجز نیست و از ما نخواسته خب وقتی نخواست اصلا دلیلی نداریم که مفسده ی ملزمه داشته باشد ان قلت خب پس خوب شد اصل مفسده هم ممکن است نباشد و اصلا ممکن است این غسلی که ضرر دارد در حال جهل مفسده که ندارد که هیچ مصلحت هم داشته باشد قلت اصل مفسده را ما قبول داریم بدلی ادله ی حسن احتیاط آن روایاتی که احتیاط را مستحب میکند از آنها میابیم که اصل مفسده هست اما بحد الزام از کجا؟ لذا چه اشکالی دارد که این شیئ در صورت جهل امر دارد نهی دارد نهیش فعلی نیست امرش فعلی است منجز است و مصلحت دارد و مفسده ی ملزمه هم ندارد و این فرمایشان آقای خویی را که فرمود نه در صورت جهل هم جمعش محال است ما نمیتوانیم مساعدت بکنیم و اشتراک احکام بین عالم و جاهل یعنی حکم انشائی اما این نسبت به تنافی در مبدأ اما تنافی در منتهی که آن هم ندارد این حرام است خب غرض ندارد چون در صورت چهل که نمیخواهد که تو حرام را ترک بکنی واجب است بله بسیار خب چه اشکالی دارد لذا این نه تنافی دارد و نه درر منتهی و در صورت جله بلا اشکال این غسل صحیح است اما در صورت علم اگر کسی علم به ضرر دارد و ضررش هم ضرر معتد به است و حرام است و باز غسل میکند این غسلش صحیح است سرش این است که یک جمله ای ما در بحث اجتماع امر ونهی عرض کردیم که این جمله ی دقیق و متینی است در اجتماع امر ونهی و لو در ترکیب اتحادی گفتیم اجتماع امر و نهی محال نیست شارع تو غسل نکن ضرر به بدنت نزن میگی نه من میخواهم ضرر به بدنم بزنم میگی غسل نکن میخواهم آب به بدنم بزنم میگه خب اگر این طوره غسل کن اشکال ندارد و همه ی ایرادات و اشکالهایی که کرده اند را جواب دادیم و گفتیم اشکال ندارد و امر دارد و لذا صلاه در دار غصبی را تصحیح کردیم و وضو و غسل با آب غصبی را تصحیح کردیم پس در صورت علم هم این غسل صحیح است و مامور به هم است و اشکال ندارد و بله وجوب ندارد و اگر کسی تیمم کرد نمازش درست است و غسلش هم درست است و در ضرر محرم فرقی بین فعلی و استقبالی اش نیست و اباحه این که بایستی مباح باشد اب غسل که این هم از قضیه ی ضرر و این هم که دیگر احتیاج به تکرار ندارد و فرقش میشه مثل آن ضرر محرم و الکلام الکلام و اباحه ظرفه و ظرفش هم باید مباح باشد و این شرط این یعنی چه؟ یعنی یک وقت ممکن است حوض غصبی است و آب مباح است مثل غاصب ارض غیر که در آن حوض ساخته که آب مال خودش است و یا حوض غصبی است یا سارق کاسه و اگر میخواهد در این ظرف غسل ارتماسی بکند این غسلش باطل است چون میشه اجتماع امر و نهی و خود این که برود داخل ظرف آب خودش مصداق حرام است خوب دقت کنید سه تا مطلب با هم تفکیک بشه یک وقت هست ظرف حرام است آب مباح و فضا هم مباح است مثل کسیکه از بازار یک ظرفی را دزدیده یا وقفی است آورده داخل خانه اش خب این بهترین مثالش این است که با آجر دزدی حوض درست کرده در اینجا اگر غسل ارتماسی بکند بعضی ها تفصیل داده اند که تاره این ظرف کوچک است که وقتی غسل میکند آب موج برمیدارد و میخورد به دیواره حوض واین حرام است و این تصرف در حرام است ولی تاره استخر بزرگی است و آهسته میره داخل که موج کذایی برندارد که گفته اند این تصرف در ظرف نیست تصرف در آب و فضا هست ولی در ظرف نیست ولی گاهی فضا غصبی است و آب مال خودش است مثل آنهایی که خانه هایی که مصادره ای اند آنها را میخرند و خود فضا غصبی است و غور در حوض و لو موج هم بر ندارد خود رفتن تصرف در مال غیر است مثل تصرف در فضایی بام غیر و حرام است و تاره فضا و ظرف غصبی نیست و آب غصبی است که اشد اشکالات است و اینها شقوقی است که تفصیهایی داده اند تامل بفرمایید ان شاء الله شنبه
